मुंबई : डॉ. भाऊ दाजी लाड मुंबई शहर वस्तुसंग्रहालयातर्फे म्युझियम कट्टा या उपक्रमाची सुरुवात करण्यात आली आहे. या कट्ट्यावर चित्रपट, साहित्य, नाटक, लोककला याविषयीची सादरीकरणे, चर्चा घडवून आणल्या जाणार आहेत. या वेळी म्युझियम कट्टा अंतर्गत किशोरी आमोणकर यांच्या सांगीतिक प्रवासावर बेतलेला, अमोल पालेकर आणि संध्या गोखले दिग्दर्शित ‘भिन्न षड्ज’ हा माहितीपट पाहण्याची संधी रसिकांना मिळणार आहे. सोबतच, माहितीपट प्रदर्शनानंतर किशोरीताईंचे शिष्य नंदिनी बेडेकर आणि रघुनंदन पणशीकर आपले किशोरीताईंच्या सहवासातले, त्यांच्याकडून गाणं शिकतानाचे, त्यांना गाण्यात साथ करतानाचे अनुभव कथन करतील.
तीन एप्रिल २०१७ रोजी गानसरस्वती किशोरी आमोणकर अनंतात विलीन झाल्या. म्युझियम कट्ट्यावरची ही बैठक गानसरस्वती किशोरीताईंच्या हिंदुस्तानी शास्त्रीय संगीतातील कारकिर्दीला समर्पित केली जाणार आहे.
अगदी बालपणीच किशोरीताईंनी गाणं शिकायला सुरुवात केली. त्यांच्या आई, मोगूबाई कुर्डीकर यांनी जयपूर घराण्यातील अल्लादियाँ खाँसाहेबांकडून संगीताचं शिक्षण घेतलं. आईकडून जयपूर घराण्याशी परिचित होत असतानाच आमोणकर यांनी स्वत:ची अशी वेगळी शैली घडवली, ज्यावर अनेक घराण्यांतील शैलींचा प्रभाव होता.
‘भिन्न षड्ज’ या माहितीपटातून आमोणकरांचा सांगीतिक प्रवास समोर येतो तो उस्ताद झाकीर हुसेन, पं. हरिप्रसाद चौरसिया आणि उस्ताद अमजद अली खान यांच्या किशोरीबाईंच्या गाण्याबद्दलच्या नोंदीसोबत. त्यांच्या संगीतातील खुबी आणि आर्तता संगीतविश्वातील विविध प्रतिभावंतांकडून चित्रपटात मांडण्यात आली आहे. किशोरीताई स्वत:, रागामागचा त्यांचा विचार विशद करतात, अद्वैताकडे नेणाऱ्या षड्जाविषयी सांगतात.
मोगूबाईंच्या गाण्यांची रेकॉर्डिंग्ज या चित्रपटात ऐकता येतात. झाकिर हुसेन म्हणतात, ‘किशोरीताईंच्या संगीतात ओथंबून वाहणारा आनंद आहे, प्रचंड दुःख, तीव्र द्वेष, निराशा आणि आर्तता आहे. सगळ्यातलं सत्व त्या आपल्या पुढ्यात ठेवतात. ..त्यांचं गाणं ऐकताना एखाद्याच्या व्यक्तिचित्रातल्याप्रमाणं एकन् एक बारकावा टिपत पुढं जावं तसं त्याचं गाणं ऐकताना होतं.’
हा माहितीपट मराठी भाषेमध्ये असून तो इंग्रजी उपशीर्षकांसह पाहण्याची संधी संग्रहालयाकडून उपलब्ध करून दिली जाणार आहे. हा उपक्रम सर्वांसाठी विनामूल्य खुला असून, केवळ संग्रहालयाचे प्रवेशमूल्य आकारण्यात येईल.
कार्यक्रमाविषयी :
दिनांक : १८ जून २०१७
वेळ : सकाळी ११.३० ते दुपारी एक
स्थळ : डॉ. भाऊ दाजी लाड मुंबई शहर वस्तुसंग्रहालय, भायखळा, मुंबई.
